26 listopada, jak co roku  w czwartą sobotę tego miesiąca, Ukraina wspomina ofiary Wielkiego Głodu 1932-1933.

Według ostatnich obliczeń demografów, z powodu sztucznie zorganizowanego głodu w latach 1932-1934 zginęło 3,9 mln osób, dodatkowo 600 000 – to straty pośrednio z nim związane.

28 listopada 2006 r. Parlament Ukrainy przyjął ustawę „O Wielkim Głodzie 1932-1933 w Ukrainie”, w której oficjalnie uznano te wydarzenia za ludobójstwo narodu ukraińskiego. Publiczne podważanie Wielkiego Głodu jest uważane w Ukrainie za profanację pamięci milionów ofiar, uderzenie w godność ukraińskiego narodu i jest niezgodne z prawem.

Ponad 20 krajów uznało te tragiczne wydarzenia za ludobójstwo lub zbrodnię stalinowskiego reżimu. Odpowiednie decyzje podjęły organizacje międzynarodowe, wśród nich Zgromadzenie Parlamentarne ONZ, UNESCO, OBWE, Parlament Europejski. Rosyjska Federacja, uważająca się za następczynię Związku Sowieckiego, nie uznaje faktu ludobójstwa ukraińskiego narodu poprzez Wielki Głód w latach 1932-1933.

Autor koncepcji ludobójstwa i jeden z inicjatorów przyjętej przez ONZ w 1948 r. konwencji o zapobieganiu zbrodni ludobójstwa i wymierzeniu kary za nią, doktor Raphael Lemkin uważał Wielki Głód właśnie za ludobójstwo Ukraińców.

W trakcie trwania głodu na terenach Powołża, Zachodniej Syberii, Południowego Uralu i Północnego Kazachstanu stalinowskie władze realizowały plan celowego wyniszczenia ukraińskich chłopów, zabierając wszystkie zapasy żywności. Ta polityka była realizowana w połączeniu z represjami wobec ukraińskiej inteligencji, ukraińskiego kościoła, ekspertów przemysłowych a nawet sowieckiego kierownictwa Ukrainy. W ten sposób Kreml próbował ujarzmić niesforną republikę i uciec od niepowodzeń budowy komunizmu na początku lat 30-tych i obaw przed interwencją wojskową Zachodu.

W przeddzień tragedii, w sierpniu 1932 r., Stalin pisał do Kaganowicza: „Najważniejsza teraz jest Ukraina. Sprawy tam przedstawiają się kiepsko. Źle się dzieje w partii. Mówią, że w dwóch obłastiach Ukrainy (chyba Kijowskiej i Dniepropietrowkiej) około 50 rajkomów wypowiedziało się przeciwko planowi centralizowanego gromadzenia zboża, uważając go za nierealny […] Kiepsko jest także w Prokuraturze Generalnej. Redens nie potrafi kierować walką z kontrrewolucją w tak dużej i specyficznej republice, jak Ukraina. Jeżeli natychmiast nie podejmiemy się naprawy sytuacji na Ukrainie, możemy Ukrainę stracić. Proszę pamiętać, że Piłsudski nie śpi i jego agentura na Ukrainie jest wielokrotnie silniejsza, niż uważają Redens czy Kosior. Również proszę nie zapominać, że w Ukraińskiej Partii Komunistycznej (500 tysięcy członków, he-he) jest sporo (tak, sporo!) zgniłych elementów, świadomych i nieświadomych petlurowócw, w końcu – bezpośrednich agentów Piłsudskiego. Jak tylko sytuacja się pogorszy, te elementy natychmiast otworzą wewnętrzny (z zewnętrznym) front przeciwko partii. Najgorsze, że ukraińska wierchuszka nie widzi tych zagrożeń”.

Długo po ogłoszeniu niepodległości Ukrainy funkcjonował szereg mitów, budujących wizerunek wycieńczonego, słabego, gotowego do bycia ofiarą Ukraińca, który godził się na represje, puchł z głodu, ale nie sprzeciwił się sowieckiemu reżimowi. W ten sposób kształtowano poczucie lęku i pokory przed wszechmogącym Imperium, wtedy jego rolę grał Związek Sowiecki.

Na zdjęciu: broń skonfiskowana w Koriukowskim rejonie Czernichowszczyzny w 1932 r. Według archiwalnych dokumentów ta broń należała do „organizacji kontrrewolucyjnej” „Wolne Kozactwo”

W rzeczywistości tragiczne wydarzenia lat 1932-1933 poprzedzał aktywny sprzeciw ukraińskich chłopów wobec prób kolektywizacji. W lutym i marcu 1930 r. Prokuratura Generalna udokumentowała w Ukrainie „zamieszki” w 1895 wsiach, w 41 z 44 okręgów Ukraińskiej Republiki Sowieckiej. Chłopskie protesty rodziły się z porachunków z miejscowymi władzami i komunistycznymi aktywistami. W tym roku w Ukrainie odbyło się ponad 4 tysiące masowych protestów, w których według różnych obliczeń badaczy wzięło udział około 1,2 mln osób. W różnych regionach pojawiły się zagony partyzanckie, a nawet odbywały się masowe powstania. Najsłynniejszym jest Pawłogradzkie, które na początku kwietnia 1930 r. objęło około dziesięciu wsi i chutorów w obwodzie Dniepropietrowskim.

W ciągu pierwszych 7 miesięcy 1932 roku organy prokuratury udokumentowały w Ukrainie ponad 900 wystąpień, co stanowi 56% wszystkich antykomunistycznych protestów w Związku Sowieckim. Wtedy kołchozy opuściło 41200 chłopskich gospodarstw, około 500 rad wiejskich odmówiło przyjęcia nierealistycznych planów gromadzenia zboża. W 1931 r. organy prokuratury Sowieckiej Ukrainy udokumentowały działalność 28 „band” politycznych.

Zdjęcie grupowe aresztowanych ukraińskich powstańców przeciwko sowieckiej władzy, pochodzi z Archiwum Ruchu Wyzwoleńczego. 1930 rok, miejsce zrobienia zdjęcia – Osinowski rejon, Doniecka obłast, Ukraina.

Nawet kiedy większość ognisk sprzeciwu została zniszczona, a władza odebrała chłopom zapasy żywności, ludzie nie opuścili rąk. Głodujący napadali magazyny zboża, gdzie przechowywano ich zapasy, pozostawiali pracę w kołchozach i przy pierwszej nadarzającej się okazji chwytali za broń. W 1932 roku udokumentowano ponad 1000 powstań zbrojnych przeciwko reżimowi.

 Kiedy składamy hołd ofiarom Wielkiego Głodu, wspominamy osoby, które walczyły i umierały za swoją wolność, za prawo do życia. W XXI wieku znów zetknęliśmy się z agresją starego wroga. Jak i 83 lata temu przyszedł zabić Ukraińców, okupować ich terytorium i narzucić zwój reżim, ustalić swoje reguły gry w której nie ma miejsca n wolność i rozwój – są tylko zakazy sprzedaży żywności i rozjeżdżanie drobiu traktorami jako sposób wymuszenia posłuszeństwa na swoich niewolnikach.

Autor tekstu: Andrew Lysytskiy

(CC BY 4.0) Informacje przygotowane specjalnie dla portalu InformNapalm. Przy przedruku lub wykorzystaniu materiału prosimy o obowiązkowe umieszczenie aktywnego linku do autora i naszego projektu.