İnformNapalm, Uchoose.info web sitesinden, ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan gelen analitik bir rapora dayanarak Rusya dezenformasyonunun temel yönlerini kısaca analiz eden bir makale sunuyor.
Geçen hafta, ABD Dışişleri Bakanlığı “Rusya’nın Dezenformasyon Sütunları ve Propaganda Ekosistemi” (PDF) başlıklı kapsamlı bir rapor yayınladı.
Rus dezenformasyonun beş sütunu
Bu çalışma, yapılandırılmış çok düzeyli bir sistemi tanımlamaktadır. Maalesef tüm yurttaşlarımız yabancı analistlerin ne düşündüğünün farkında değiller, bu yüzden bu rapordaki en önemli teorileri sunuyoruz. ABD Dışişleri Bakanlığı, Rus hükümetinin faaliyetlerini, Rus propaganda makinesinin ciddiyetine ve verimliliğine işaret eden yanlış bilgilendirme ile ilgili “büyük bir tehdit” olarak tanımlıyor. Rapor, Rus propaganda makinesini bir ekosistem, yani kendi kendini düzenleyebilen, toparlayabilen ve büyüyebilen çeşitli düzeylerde karmaşık bir yapı olarak tanımlıyor.
Propaganda ekosistemi örnekleri
① Kremlin veya Rusya bakanlıklarının açıklamaları, sosyal ağlarda yetkililerden resmî duyurular ve Rus politikacıların açıklamaları gibi yetkililerden gelen resmî duyurular.
② Maliyeti devlet tarafından karşılanan küresel enformasyon hizmetleri, yani yurtiçi ve yurtdışında çalışan Rus medyası, Kremlin tarafından finanse edilen yabancı medya ve Kremlin tarafından finanse edilen uluslararası sosyo-kültürel kurumlar.
③ Rusya’nın ilgili küresel ve yerel medyası gibi proxy kaynakları, kasıtlı ve kasıtsız etkileyen faktörler, konuşmacılar, Rus propagandasını destekleyen uzmanlar, diğer ülkelerdeki resmi düzeydeki Rus ajitasyon arabulucuları.
④ Sosyal ağlar, yani diğer ülkelerin iç işlerine sızma, iç çatışmalar ve protestolar için teşvikler.
⑤ Saldırıya uğramış bilgilerin yayınlanması, web sitelerinin ele geçirilmesi ve klonlanması, belgelerde sahtecilik, resmi kaynaklara veya nesnel medyaya saldırılar gibi siber dezenformasyon.
Bu beş sütun, Kremlin’den merkezkaç sırasına göre yerleştirilmiştir. İlk sütun doğrudan Kremlin’e bağlanır ve ikincisi biraz daha uzaktadır. Kremlin, Rusya’nın onlarla hiçbir ilgisi olmadığını iddia ederek kendisini diğer üçünden kolayca uzaklaştırabilir. Beş sütun da yanlış bilgi oluşturmak ve yaymak için kullanılır. Rus stratejik askeri çevrelerinde bu sürece “bilgi çatışması” denir. Bu terim hem askeri hem de barışçıl bağlamlarla ilgilidir. Daha eski olan “aktif önlemler” terimi de kullanılmaktadır.
Propaganda ekosisteminin karakteristik özellikleri
Yanlış bilgilerin yayılması için tek bir kanal yok. Farklı kaynaklara dağıtılan materyal aynı şekle sahip değildir. Bireysel mesajlar çelişkili görünse de çeşitli tamamlayıcı ve karşılıklı güçlendirici formatlar kullanılmaktadır. Yanlış bilginin beş ayağı farklı taktikler kullanır. Ekosistem yaklaşımı, ABD’nin müttefiklerle uluslararası işbirliği gibi demokratik kurumların değerini zayıflatmaya yardımcı olur.
Böylesine kapsamlı ve büyük ölçekli bir sistemin üç açık avantajı vardır
Böylesine kapsamlı bir sistem, farklı izleyiciler için aynı yanlış hikâyenin farklı varyasyonlarını tanıtmayı mümkün kılar. Kremlin, vekil kaynakların doğrudan manipülasyonunu yayarak, gerekli bilgileri yayarken eleştiriyi reddederek bundan sıyrılabilir.
Ukraynaca çeviri: Ukrayna Kriz Medya Merkezi (HWAG).
Beş sütun arasında bir “medya çarpımı” etkisinin elde edilmesi, kapsamı ve tepkiyi artırır. “Medya çoğalmasının” etkileri bazen Rusya’nın uluslararası, eyalet veya yerel düzeyde düşman olarak gördüğü kişiler için potansiyel olarak tehlikeli olan tam dezenformasyon fırtınaları yaratabilir.
Rus dezenformasyonunun yayılmasına bir örnek
Dışişleri Bakanlığı raporu, “Amerikan biyolojik silahı olarak koronavirüs” hakkındaki Rus yanlış bilgilendirmesinin bir örneğini kullanarak “medya çoğalmasının” etkisini gösteriyor.
① Rus milliyetçi hükümet üyesi Zhirinovsky, koronavirüsü “ABD’nin biyolojik silahı” olarak adlandırıyor. Mesaj, Rus televizyon yayıncısı Zvezda tarafından kaydedilip değiştirildi ve “bir uzmanın koronavirüsün biyolojik bir silah olduğu görüşüne sahip olduğunu” söyledi. Rus haber sitesi Sputnik’in Arapça versiyonu ve Rusya’nın Program 1’i ekliyor: “Yoksa koronavirüs gizli bir Amerikan silahı mı”?
② Haber, News Front ve Geopolitica gibi Rusya yanlısı vekil kaynaklar aracılığıyla yayılır. Hikâye daha sonra sosyal ağlara ve Ghostwriter hacker operasyonu aracılığıyla yayılır, bu da hem yanlış uzman görüşü hem de enfeksiyon hakkında yanlış bilgilerle sonuçlanır. Mesaj Ocak 2020’de yayınlandı ve mart ayından itibaren çok popüler oldu.
Bu rapor, yalnızca Moskova dergisi Strategic Culture Foundation, Kanada kaynağı Global Research veya Crimean News Front gibi Kremlin’in ana proxy-kaynaklarını listeliyor ve analiz ediyor.
Beşinci kol üyeleri ve Kremlin’in ahır kardeşleri
Rusya, Ukrayna ile savaş halinde olduğu ve “Ukrayna devleti” konusu Rus propagandacılarının gündeminde olduğu için, Kremlin’in hem vekil kaynaklarını desteklemek ve geliştirmek hem de ülkemizdeki bilinçli ve bilinçsiz etkileyicileri etkilemek için ne kadar kaynak yatırdığını tahmin etmek zor değil. “Beşinci kola mensubiyet” veya “Kremlin’in kayınbiraderi” ifadesi sadece bir klişe veya belirsizlik değil, aynı zamanda gelişmiş Rus propagandası ekosisteminde iyi düşünülmüş, uzun vadeli ortak projelerdir.
Ayrıca okuyun
- Rusya’nın saldırganlığı sınırsız
- FlightRadar’a göre, Rus Hava Kuvvetlerine ait özel bir uçak Belarus’a indi
- Bir Il-76MD nakliye uçağı, Rusya ve Belarus arasında uçuşlar gerçekleştiriyor
Kaynağa link atarak paylaşırsanız seviniriz! Creative Commons – Attribution 4.0 International – CC BY 4.0. Facebook, Twitter ve Telegram’da InformNapalm’ın sayfalarını takip edin. InformNapalm’a nasıl destek verebileceğiniz hakkında okuyun.
